12 października

12 października — rocznica dnia, w którym zaczęła się nowa epoka w dziejach świata. Epoka, w której europejscy odkrywcy postawili stopę na dziewiczej ziemi Nowego Świata, by wkrótce splamić ją krwią.

Wydarzenia

Odkrycie Ameryki

¡Tierra! ¡Tierra!

Nie wiadomo gdzie Kolumb wylądował - na tej mapce są pokazane wszystkie możliwe lokalizacje jego pierwszego lądowania w Ameryce.

Tych słów użył Rodrigo de Triana, gdy 12 października 1492 roku zobaczył wybrzeża jednej z wysp Bahamów. Osobom mającym problemy z historią, tudzież z geografią wyjaśniam, że było to odkrycie Ameryki. Osobom mającym problem z językiem hiszpańskim wyjaśniam, że słowa te oznaczają po prostu Ziemia! Ziemia! Oczywiście nikt dziś nie pamięta o Rodrigo, który był tylko marynarzem siedzącym na bocianim gnieździe - zwraca się uwagę wyłącznie na dowódcę wyprawy, czyli pewnego genueńczyka - Krzysztofa Kolumba.

Wiem wiem, za chwilę bardziej oczytany czytelnik powie, że przecież Ameryki nie odkrył wcale Krzysztof Kolumb, tylko pewien Islandczyk Leif Eriksson zwany Szczęśliwym, który dotarł pięćset lat wcześniej do brzegów Nowej Fundlandii. Jednak założona przez niego osada w L'Anse aux Meadows nie przetrwała, a jego odkrycie nie stało się znane w Europie. Dlatego właśnie za głównego odkrywcę Ameryki uważa się Kolumba, który nigdy się nie dowiedział, że odkrył nowy kontynent - aż do śmierci był przekonany, że dotarł do Azji. Jak widać, nawet jeden z największych odkrywców w dziejach miał spore problemy z nauką geografii.

Po co on w ogóle tam płynął?

Często się mówi, że Kolumb popłynął przez ocean, bo ludzie w jego czasach byli głupi i nieoświeceni i przekonani, że Ziemia jest płaska, aż tu nagle pojawił się taki Kolumb, który stwierdził wbrew wszystkim, że Ziemia jest okrągła i chciał to udowodnić. To nie do końca prawda. A raczej do końca nieprawda. Już Arystoteles w swoich pracach pisał o kulistości Ziemi, a inny grecki uczony, Eratostenes z Cyreny, wyliczył nawet dokładny obwód Ziemi, także w czasach Kolumba teza o kulistości Ziemi była powszechnie znana wśród uczonych. Ba, ludzie nieuczeni również domyślali się, że Ziemia nie jest płaska, chociażby obserwując statki wypływające na pełne morze, które stopniowo znikały za linią horyzontu - najpierw kadłub, potem maszt, a na końcu cały statek. Teza Kolumba o kulistości Ziemi nie była więc wcale nowa, ani odkrywcza. Odkrywcze było to, że Kolumb jako pierwszy chciał to sprawdzić. Dlaczego?

Odpowiedź jest prosta - dla kasy. W owych czasach ogromne dochody przynosił handel przyprawami, sprowadzanymi z Indii. Droga morska do Indii była długa i kontrolowana przez Portugalczyków, drogę lądową blokowali muzułmanie. Kolumb chciał po prostu odkryć nowy szlak handlowy.

Po drugie Hiszpania była krajem, w którym przez setki lat toczono walki o wyzwolenie półwyspu spod władzy Maurów i w trakcie owych walk wojownicza szlachta hiszpańska mogła po pierwsze się wyżyć, po drugie sławę wojenną i podbite ziemie. W 1492 roku upadła ostatnia forteca muzułmanów w Hiszpanii - Grenada i hiszpańskiej szlachcie zabrakło nagle przeciwników do bicia i ziem do zdobywania. Dlatego zwrócono się ku nowym ziemiom poza Europą, gdzie ambitni szlachcice mogli walczyć, pobijać, zdobywać chwałę i przede wszystkim bogactwo. To stąd wzięło się tak wielu konkwistadorów takich jak Cortés czy Pizarro

Po trzecie religia. Trzeba pamiętać o tym, że była to epoka, w której religia odgrywała niezwykle ważną rolę i chciano zanieść Słowo Boże jak najdalej ku chwale Chrystusa.

Znaczenie w historii

Kolumb po wylądowaniu na San Salvadorze.

Ktoś zapyta, co nam to dało? Otóż dzięki odkryciu Ameryki Europejczycy przestali koncentrować się na swoim kontynencie, a wyruszyli na podbój całego świata, co wywarło na ten świat skutki zarówno dobre, jak i złe, ale na pewno ogromne i nieodwracalne. Po 1492 roku świat wywrócił się do góry nogami i przestał być taki jak wcześniej. Dlatego to 1492 rok podaje się jako symboliczny koniec średniowiecza. Upadek Bizancjum i wynalezienie druku to wydarzenia równie ważne, ale mające o wiele mniejszy zasięg.

Oczywiście odkrycie Ameryki dało państwom europejskim bogactwo i potęgę. Z Ameryki do Europy trafiły nowe towary i rośliny jak tytoń, kukurydza, pomidory, papryka, ziemniaki. Z Nowego Świata trafiły do Europy mniej przyjemne rzeczy, jak na przykład kiła, na którą Europejczycy nie byli w ogóle uodpornieni. Jednak w kwestiach chorób Europa nie pozostała Ameryce dłużna - ze Starego Lądu trafiły do Ameryki grypa i ospa, które dziesiątkowały Indian. Indianie byli również dziesiątkowani przez samych Europejczyków, co doprowadziło później do całkowitego wyniszczenia setek plemion na większości obszaru obu Ameryk, a nawet do unicestwienia całych cywilizacji jak kultura Azteków i Inków.

Odkrycie Ameryki można uznać za wydarzenie dobre, można też uznać za złe. Z pewnością jednak było to wydarzenie ważne - jedno z najważniejszych w dziejach świata.